redactioneel

Over ruzie met Rusland en malaise in Midden-Amerika

De Adviesraad Internationale Vraagstukken concludeerde onlangs dat het Nederlandse veiligheidsbeleid hard aan herijking toe is. Europa wordt aan zijn flanken bedreigd: door de opmars van ISIS in Syrië en Irak, de desintegratie van Libië, en bovenal door het ingrijpen van Rusland in het oosten van Oekraïne. Europa’s veiligheid en dus ook die van Nederland kan niet langer worden gegarandeerd. Die conclusie trok de AIV in zijn advies van 30 april jl.

De EU versus Rusland: waarschuwende woorden tegen wapengekletter…

De vierde digitale editie van de Internationale Spectator vangt aan met een uitgebreide samenvatting van dit advies. Vervolgens concentreren wij ons op de wellicht belangrijkste bedreiging: de Russen die hun invloedssfeer met militaire middelen naar het westen willen uitbreiden en daarmee de oostgrens van de Europese Unie akelig dicht benaderen. Hoe dient de NAVO op dat Russische wapengekletter in de Oekraïense Donbass te reageren? Kan de soft power van de EU nog wat aanrichten tegen die hard power vanuit Moskou?

En hoe moet het in deze vijandige context verder met het EU-Oostelijk Partnerschap, dat in 2009 op initiatief van Polen en Zweden tot stand kwam, als onderdeel van het uit 2004 stammende Nabuurschapsbeleid? Eén ding is zeker: de EU en Rusland komen in hun rivaliteit om invloed in hun ‘shared neighbourhood’ steeds scherper tegenover elkaar te staan.

In die ‘shared neighbourhood’ staat Oekraïne (‘grensland’) centraal. Aan zijn oostgrens is het land in gevecht met de separatisten; dat kost buitengewoon veel energie, energie die Kiev beter kan gebruiken voor de broodnodige hervormingen. Hoe kan de EU de nieuwe regering en de veel assertiever geworden civil society in Oekraïne bij dit hervormingsproces helpen?

Allemaal vragen waarop u antwoorden vindt in deze editie, die binnen dit kader van de burenruzie tussen de EU en Rusland ook nog de positie van de Russischtalige minderheid in EU-lidstaat Letland, alsmede de bevroren conflicten van Zuid-Ossetië, Abchazië, Transnistrië en Nagorno-Karabach onder de loep neemt. In het slotartikel van dit cluster een bespreking van de recente boeken van Laura Starink en Peter D’Hamecourt, twee Nederlandse journalisten met een grote staat van dienst, die ieder op hun eigen manier aan het Nederlandse publiek proberen uit te leggen hoe de crisis tussen Rusland en het ‘Westen’ is ontstaan en welke achtergronden hierbij een rol spelen.

……en nog veel meer

Met dit cluster van zeven artikelen over de betrekkingen tussen het Westen en Rusland zijn we pas op de helft van deze editie aanbeland. Het tweede deel bevat voor elk wat wils, actualiteit en bespiegeling; een column, essays en opiniestukken. Allereerst de actualiteit, met aandacht voor de migratie-agenda die de Europese Commissie onlangs het licht deed zien. Daarmee wordt beoogd de bootvluchtelingen van de verdrinkingsdood te redden, de mensensmokkelaars steviger aan te pakken en de asielzoekers op een evenrediger wijze over de lidstaten te verdelen.

Dan het voorlopig (kernwapen)akkoord met Iran: eigenlijk is het een volstrekt overbodig akkoord, want niets anders dan een bevestiging van Irans verplichtingen en rechten voortvloeiend uit het Non-Proliferatie Verdrag (NPV), dat Teheran heeft ondertekend. Toch is het van groot belang als diplomatiek middel tot toenadering en normalisering van de betrekkingen met Iran, dat zo belangrijk is voor de stabiliteit in de regio en daarmee eigenlijk onontbeerlijk voor de mondiale veiligheid.

Vervolgens twee pleidooien: ten eerste om het vetorecht in de VN-Veiligheidsraad af te schaffen als er sprake is van inzet van chemische wapens – Nederland zou hiertoe zijn campagne voor de zetel in de Veiligheidsraad (2017-2018) moeten gebruiken – en ten tweede voor meer multilaterale in plaats van bilaterale ontwikkelingssamenwerking.

De Aziatische Infrastructuur Investeringsbank (AIIB) is een Chinees initiatief. Waarom kiest Peking ervoor een nieuwe bank op te richten? En kan Europa zijn stempel drukken op de structuur en activiteiten van de AIIB? Lees het artikel van twee China-deskundigen.

Ondertussen in Midden-Amerika

Midden-Amerika wordt overspoeld door geweld, criminaliteit en corruptie. In dit minicluster wordt allereerst Mexico onder de loep genomen. De Mexicanen schamen zich zo langzamerhand dood voor hun land, dat de cyclus van geweld maar niet kan doorbreken. En iets oostelijker proberen Honduras, El Salvador, Guatemala, Costa Rica en Nicaragua ieder op eigen wijze het geweld tegen te gaan. Niet alleen het beleid en de interventies van de overheden van deze landen komen aan bod, maar ook democratiseringsprojecten en programma’s ten behoeve van versterking van maatschappelijke instituties.

Tot slot nog een artikel over digitale dreiging. Hoe kan het gevaar van cyberaanvallen door afschrikking worden ingedamd; dat is de vraag waarop u in dit artikel een antwoord vindt.

We sluiten, bijna twintig jaar na de val van de enclave Srebrenica, af met een recensie van de Srebrenica dagboeken van de Nederlandse kolonel b.d. Brantz, die zich medio 1995 als plv. commandant van de sector-Noordoost van UNPROFOR op het regionale hoofdkwartier in Tuzla was gestationeerd. In de rubriek Filmrecensie deze keer aandacht voor de prijswinnende documentaire Virunga, over het natuurpark met die naam in Oost-Congo dat zich in een cocktail van onveiligheid bevindt. Voor het behoud van dit park zetten de parkwachters hun leven op het spel; zo wordt de parkdirecteur, de Belgische prins De Merode, zelfs bij een aanslag zwaar gewond. Met deze documentaire wordt de aandacht voor het conflict in de Democratische Republiek Congo (DRC), die de laatste tijd was afgenomen, weer hersteld.

De redactie wenst u veel leesplezier toe!

Coverfoto: © European Commission